RO BAWM: 2011

CHANGPAT HMANGA LEITHA SIAM (VERMICOMPOST)

1:50:00 AM

Vermicomposting hi Changpat hmanga thil tawih chi hrang hrang leitha a siamdan tihna a ni. Kan huan leh lo a hnawmhnawk paih mai tur atang khan leitha awlsam takin kan siam chhuak thei a. Chnagpatte hian hnimhnah leh hnawmhnawkte eiin an paitawih hnuah an e chhuak leh a, he changpat ek hi leitha niin thlai than chaktir theihna a pai tel a. Tin, thilnung tereuh te te mita hmuh tham loh lei-tithatu a pai tel bawk a, thlai tichhe theitu rannung laka ven theihna a nei bawk a ni. Chuvangin Changpat ek hi Rangkachak Dum (Black Gold) tia vuah a ni hial reng a ni.

Hmanraw mamawh te:-

Ran ek, a bik takin Bawng ek leh thlaikung/hnimhnah sahsawmte leh changel te hi hmanraw hman tlanglawn berte an ni. Thlai kawrnei chi leh kawrneilochi kung sengzawh hnu a pawlh hian vermicompost thatna a tipung bik a ni.

Changpat hichi hrang tam tak an awm a. Chungte chu Eisenia foetida (Changpat sen) , Eudrilus Eugehiae (Zana vakchhuak chi), Perionyx excavatus leh a dangte an ni. Heng zingah hian Changpat sen chi hi an inthlahpung chak a, chuvangin leitha an siam chakbikin an tha bik a ni. Tin, a chunglang a piang ei thin an nih avangin a chung atangin leitha siamin a hnuaiah an siam thla zel a, chuvangin an tha bik bawk a ni.

A Pianphung Eisenia foetida

1. A taksa sei zawng 3 - 10cm

2. A taksa rih zawng 0.4 - 0.6g

3. A puitlin hun chhung 50 - 55 days

4. A leitha siam theih zat Changpat 1000-in thla 2 chhungin 2qtls.

5. A tui tam dan Ni 3 chhungin pakhat

6. A tui atanga a pian hun rei zawng Ni 20 -23

A sawngbawl dan :-

A tlangpuiin Vermicompost hi chhuata chhunvum chi leh khur siama buatsaih a ni a. Chhuata chhunvuma vermicomposting siam hichu lei chhuatah emaw cement chhuatah 6x2x2 ft a kan compost hman tur chu chap tur a ni a. Hei hi enkawl leh buatsaih a awlsam hle a ni. Tin khur hmanga siam dawn chuan 5x5x3 ft cement concrete-a siam tur a ni. Khur hi compost hmanrua kan duh anga dah khat tur a ni. Khur hmanga siam hi leitha tam tham tak tak siam dawn chuan a tha zawk a ni.

Siam dawna thil tulte :-

1. Kan siamna tur hmun chu hmun vawt, hnawng tha leh daihlim a ni tur a ni.

2. Hnimhnah ro/changel kan hman tur te chu uluk taka sahnawi tur a ni.

3. A hmasa berin Bawng ek leh hnimhnah ro te chu 3:1 in chawhpawlh a, Ni 15-20 chhung dahtawih deuh hlekn tur a ni.

4. Hemi zawh hian Bawng ek leh hnimhnah kan chawhpawlhsa kha 6x2x2 ft. a phah tur a ni.

5. Bawng ek leh hnimhnah ro kan hman turte chu Bawng ek hmun 10 a thena hmun 3anga hman tur a ni.

6. Kan leitha siam tur hnimhnah leh bawng ek te chu leitha kan siam duh hnem dan a zirin kan mamawh ang.

7. Kan leitha siam tur chapah khan Bawng ek chap a, a chungberah changpat sen chi 1000 vel dah tur a ni.

8. Changpat dah zawh veleh hian tui leih tur a ni.

9. Kan leitha siamna hmun chu a hnawn that reng theih nan nitin tui vawi khat tal pek tur a ni a. Polythene emaw buara in khuhphui tur a ni.

10. Vermicompost chu a tlangpuiin ni 45 - 50 velah a hmantheih a ni.

11. Bawngek tharlam chungah kan leitha thar chhuahte chu hrikfai hmain darkar 24 kan dah phawt tur a ni a, hei hi leitha atanga changpat thliar hran theihna tur a ni.

12. Kan leitha thar chhuahte chu kan hmanrua hman hmunli a thena hmun thum a ni tlangpui a ni.

Vermicompost-a lei thatna awm chi hrang hrang te :-

Changpat ek leithaah hian heng NPK kan tihte bakah hian thatna dang tam taka awm a ni. Thlaiin an ei mai theih chi a ni a, kan hman kum la la hian a thatna pai zawng zawngte chu thlai ei theih turin a chhuak vek thin.

Parameters Content

1. pH (A al dan) 6.8

2. OC(%) 11.88

3. OM (%) 20.46

4. C/N 11.64

5. Total Nitrogen (%) 1.02

6. Available N (%) 0.15

7. Available P (%) 0.30

8.Available K (%) 0.24

9. Ca(meq/100g) 8.8

10. Mg (meq/100g) 5.59

source: ICAR atanga thu hi lakchhawn a ni a.Tih ve duh pawh a a remchan zawk nan a thu te hi siamrem a ni e. Tin Pic. erawh Horti Centre farm chhung a kan khawi ve ngei atang lak a ni thung.

Pic. 1 Changpat tui.

Pic. 2 Leitha

Lasi hi an lo awm tak tak ?

1:57:00 AM

Noddy , Posted in Article , 15 Comments

Tunlai chu blog ka update tha phian mai. Hun thawl ka ngah vang ngemawni dawn ni thu fahrah te te hian ka rilru hi an luah a. Hei pawh hi kan dahchhuak ve leh tawp mai a nge..A lo ninawm a nih pawn min lo hrethiam mai teh u. Phur deuh laia ziah zel mai loh chuan ka khawro ve thei em mai.

Engtik kum nge ka hrechiang ta lo khan kan thian pathumte chu Sawleng khuaah thirsakawrin an han leng a. Sawleng khaw dai a awm siktuithiang chu tlai lamah an rawn tlanpel a. Khatihlai kha chuan helai hmun hi ala ngaw tha hle mai a. Siktuithiang tih takah tui pawh a vawt tui thei khawp mai. Thing leh mau ten an hliah that avangin chhun lai pawn a hmun vel hi chu a dai nuam thin khawp mai a.

Thirsakawra kal an nih vangin a ruala rawn tlan lovin an rawn inzui thla a, an zinga pakhat chu a rawn hnung fal deuh bik a. Ngaihthat lohna em em pawh nei chuang lovin an thianpa hnung fal deuh pawh chu nghahzai an rel chuang lova. Khua an thlen thleng pawh a alo la lan ve theih tak si lovah chuan khaw daifemah an lo nghak ta ringawt a. Rei fe an nghah hnu chuan a rawn lang ve ta nge nge a. Mahse, a hmel an han en chuan thil dik lo a awm a ni tih hai rual a ni lo. A dawldangin a thlaphan hmel em em mai a. An zawn a rawn thlen pawh chuan ding chuang lovin a tlan tlang ta mai a. Anni ngaihthalo chuan au chungin an um zui ta a. Thui vak lovah chuan nangchingin an va pawt ding thei ta a.

Engtiziange tia an han zawh chuan hlauh hmel leh thlabar takin a chanchin chu hetiang hian a hrilh ta a. "Siktuithianga motor an silna thin zawn ka rawn thlen khan hmeichhe pathum hi an lo awm a, min lo phar ding a. A varin an inthuam a. An ni chuan engmah vak sawi lovin 'Kha hei hi phur rawh' min ti a. Thirsakawr hnungah hian engngemawni chu an dah a. An bo leh ta daih a. Ka hlau lutuk a engnge an dah pawh en ngam tawh lovin ka rawn tlan char char ringawt" tiin khur chungin a chanchin chu a hrilh a. A thiante chuan an han en chuan buara chhia huh deuh hnup mai hi a lo phur reng mai a. Mak an tiin Lasi a ni ngei ngei ang an ti ta ngawt a. A hmutu ber lah a hlauh em vangin zawh zel chi a ni tawh bawk si lo. Hemi hnu hian zan pawh a mut that ngam loh vangin tlangval tlawmngai ten kar khat chhung vel lai mai chu an riahpui ta ringawt mai a ni.

Heng zawng zawng hre reng chung hian ka nau nen zankhat chu tui kan neih loh vangin chawi turin Gypsy-in kan thawkchhuak dun ve ta a.Chhun lamah chuan motor chawi an tam deuh thin vangin tui a tam lova. Chuvangin zan lam hi tuichawi dawn chuan hun tha ber a ni tlat a ni. Keini pahnih tlangval inti huaisen vel chu chhungten 'Lasi in han hmu ve mai angah' tiin min fiam vel lah chuan 'Lasi a lo awm hlauh leh sawi ve reng rengah kan han hmu ve a nga ni mai a lawm' te kan ti vel ham ham a.

Zan tir lam chuan a hlimawm viau, zan dar hnih vel bawr a kan han kal leh chu a boruak a dang ta daih mai. Tui han pipe thla tur a kawr luh chhoh te kha a nuam ta miah lo mai a. Khua lah chu aimitthlawn an sawi ang vel ni ngei tur hian a thim chhah em em mai a. Light han chhit en reng dawn chuan battery a down palh ang tih a hlauhawm bawk si. Kan unau chuan tui pipe khah chhung zawng mai chu rei ti tak leh inbe em em lovin kan nghak dun ta tlawk tlawk mai a. Lasi lam reng reng chu kan sawi tawh lova. A lo awm tak tak mai ang tih kha kan hlauh dun ber chu niin ka hria. Mahse, kan vannei a ni ber ang chu engmah chu kan han hmu ta lo hlauh a.

Hengte avang hian Lasi hi a lo awm tak tak lo nge a hmu thei bik riau hi an lo awm zawk le ti a ka ngaihtuah tak chu ni. Mi sawi ka hriat dan chuan hmel lamah pawh tha kan tih lem loh te hian Lasi hi an hmu thei riau an ti a. Chutia Lasi hi a lo awm tak tak a nih ngai a, hmeltha vak lovin an hmuh theih riau chuan keini unau ve zawng hmel lamah chuan rual kan pawl tihna ni hmiang maw....lol.. Engpawhnise, Lasi hi an lo awm tak tak ngei em? Awm tak tak ta se a hmuthei bik riau an awm em ni le?

PA (Mushroom)

3:22:00 AM

Noddy , Posted in Tangkai , 15 Comments

Oyster mushroom hi mizovin pachang kan tih ang hi a ni a, Europe ram leh America ramah chin tan lo niin tunah chuan India ramah pawh state tin deuhthawah kan ching tawh a. Mizoramah pawh kan ching uar ve sawt hle. A tui mai bakah taksa tan chaw tha tak a ni a. Protein taksain a hman nghal mai theih ang a pai avangin a tangkai hle a, tar leh chak lote tan chakna tha tak a ni. Sa aia chakna petu tha tak a ni. Taksa in a ngeih lem loh thau tha lo te sa angin a pai ve lova, thisen sang leh zunthlum nei te tan chaw tha a ni. Pleurotus Species-te hi kan chin ber chu a ni a, khawlum deuh laia chin tur Pleurotus sajor caju (PS) hi a chinna hmun chu 20'C - 30'C vel a ni a. Pleurotus ostretus (PO) hi 14'C - 22'C vel a ni thung.

A Chinna tura hmanruate :

1. Pa chi

2. Buhpawl

3. Polyethylene sheet/bag

4. Hrui

5. A chhumna hmanrua - Bel etc..

6. Thingzai frame (wooden block) - 50x25x18 cm

7. Sprayer

8. Spirit/formalin etc..

A chin dan :

Buhpawl ro tha fai tha seng sawng kum khat aia upa lo chu kut zungchal chenin sah sawm tur a ni a. Chu chu tui vawtah minute 30 vel tal chiah zawhah sawr fuin tui soah thlak tur a ni a. Minute 30 vel chhuan so hnu in thur a, hmun faiah ni sat lohna laiah dah daih tur a ni. A daih veleh sawr fu a, sawr fu sa chu pa chi nen chawhpawlh tawh tur a ni. hetiangin :-

1. A hamsa berin i kut kha spirit in emaw hru fai hmasa ang che.

2. Polythene bag chu boruak luh theih nan a khat tawk a tih pawp tur a ni.

3. Polythene bag chhungah buhpawl dah a, chumi hnu ah pa chi kha a sir kualah dah tur a ni. chumi zawhah buhpawl dah leh tur, Chutiang zel chuan dah chhoh in Polyethylene bag tawn nuam tawk vel chhawng thum/li vel bawr a dah chhoh tur a ni. Kan duhtawk chin ah buhpawl kha beng muk tawh tur a ni.

3. Tichuan Polythene bag kha suih bawk tur a ni. Suih han tih hian pawh phelh awl tak tur si a suih pin/vial tur a ni.

4. Hemi zawhah hian 'SPAWN RUNNING' an ti a, up hun a ni a. Hemi chhung hian room phui, thianghlim ni eng direct-a a luh lohna room-ah dah tur a ni a, 22'C -26'C vel ni thei se duhthu sam a ni.

5. Ni 10-15 vel (Boruak a zirin) a awm hnu ah pa chu a lo zam var khat ta a. Tichuan Polythene chu dim taka phelh/tih thler a hrui chuan khai theih tur a tawn tawh tur a ni. Heng kan tihlai hian kut chu fai takin kan sil anga, tin a tlem thei ang kutin a si bawk tur a ni.

6. Thingzai frame(Wooden Block) ah chuan khai chhuah tawh tur a ni. Khai chhuahna room hi boruak fai tak hmun nise a duhawm hle.

7. Phelh ni chuan amahah hnawnna a la awm avangin tui pek a ngai hran lova. A ni hnihna atangin Sprayer in tui pek tur a ni. Pressure na taka kah tur a ni lova, phingphisiauvin pek tur a ni. (Sprayer i nei remchang lo a nih chuan no pawn dim te a leihin tui hi a pek theih tho a ni.)

8. Tichuan, block te chu ro lo tawkin tuipek reng tur a ni a, ni 5-6 hnu velah 'pin head formation' an ti a, pa to tur chu a rawn mawm chhuak tawh thin a ni.

9. Pa chinna hmunte hi formalin-in emaw kan ti thianghlim vek tur a ni a. Fur lai phei chuan rannung thahna damdawi insecticides-in a vel chu kah tur a ni.

A seng hun :

Pa chu itawm tak a nih lai leh no tak a la nih laiin lawh tur a ni a. A chang lutuk chu a fe a, a tui nep deuh a,tin, a hlutna pawh a tla hniam tawh thin a ni.

Lehkhabu rawn- Horticulture Guide Book.. ( A thu leh a tihdan mahni tawk a ti ve duh tan pawh hriatthiam awlsam zawng a tih danglam a ni e.)

Ka Testimony

10:20:00 AM

Noddy , Posted in Pathianthu , 6 Comments

Kum thum kalta khan damlohna vanga pawn chhuak hlei thei lovin hun engngemaw chen ka hmang a. Aizawl pawh ka thleng ngun ta malh malh hle mai. Damdawi lah ka ei hnem tawh bawk. Damdawi bur hi ka ni ringawt tawh mai a ni.

Sunday tuk khat chu R.Lalremruata hla “Amen Silfai ka ni” tih hi ka khawl chuan ka play a. Thilmak tak a lo thleng ta. Piangthar tha viauva ka inhriat tehreng nen chhandamna thu hi ka lo man chiang lo tawp mai a ni tih a hla hian min rawn hrilh ta. Vawilehkhatah ‘He hla phuahtu hi a piangthar chiang lutuk’ ka ti ta hlut mai a.

Ka thinlungah keima tih lam ni lova a thisena silfai ka ni tih hi a rawn lang chhuak ta. Ka va han lawm tak em... Chu hla chuan min hnehin ka ngaithla nawn ta tlut tlut mai a. Ka nun zawng zawng chu a her danglam ta vek mai a. Ka damna kross thu chauh a nih hi ka hriat phah ta bawk a. Damlo a kun reng mai kha tisaah leh thlarauvah damna ka lo chhar phah ta. Tulai phei chu Nancy Zothanmawii hla ‘Duhthlanna sang ber’ nen hian min hneh tlat mai a. Thinlung leh tihtakzetin lo ngaithla ve teh u. An hla hi a ropui ngawt mai.

Laksang!!

9:24:00 AM

Noddy , Posted in Hriatzauna , 7 Comments

Kan Pi Pu ten LAKSANG an tih hi infiamna hlimawm tak chu a ni ngeiin ka ring. Hmanlai chuan he Laksang hi thlawhma vel ah thingbulah te alo awm hian nula tlangval ten engang mi nge nupui pasalah an neih dawn en nan an hmang thin a ni awm e. An han pawt phawi a. Leihnuaiah hian a tak maimawm chu tereuhte bawk nelh hian a lo awm a. Chu maimawm chu a harh viau chuan nupui/pasal tur te kha an harhvangin an taima dawn tihna emaw a zawi viau a, a dum bawk chuan an ngo lovin an that chhe dawn tihna a ni a. Chutiang zel chuan var deuh an pawh chhuah chuan nupui/pasal ngo lam an nei ang tiin an hlim thin hle a ni awm e.

Khami ni khan kan hnathawk te kha an phul deuh hlut a. Engnge tih ka va zawh chuan he laksang hi pawh an lo tum mek a. Camera ka ken loh vangin an pawh hma chuan mobile in thla ka laksak ve a. An zinga mipa rawlthar pakhat chuan a pawt ta a. Kan nghak thap mai a, an pawt phawi chu kan nui nasa ngei mai. A vawi hnih pawhna ni tawh in zawi deuh leh dum rin ren bawk chu a pawt chhuak leh a. Midang lah chuan fiam nan tak an la hmang zui a. Kan hlim tlang dar dar khawp mai.

I Tlakna Tur En Hmasa Rawh

10:20:00 PM

Noddy , Posted in Article , 6 Comments

August thla chu kan hmang zo a ni leh dawn ta mai. He thlaah hian ruahtui ten leilung an tihnem tawh vang hian lei a min sam em em a.. Fimkhur ngaih hun lai a ni a. Chanchinthar lamah pawh leimin hriat tur a awm leh tan ta. Mahse, kumin hian kum dang zawng aiin ruahtui kan dawng tlem deuhvin ka hria. Chuvang chuan kan min nep deuh turah ngai ang.

Engpawhnise, ka sawi duh leh tum zawk tak chu leiminin kan chenna in te a hnawl/ lungtla in a delh tih thu hriat tur a awm hi chu a pawi thin a ni. Vanduai vanga kan tawh tam tak hi chu a aw na meuh mai mahse ka ngaihdanah chuan tam tak hi chu kan pumpelh thei a ni. Head Hunter tih takah kan huaisen dan hi a tha lo lam zawng te pawh hian kan hmang thin em ni pawh a tih theih.

Awih pangper leh remchang vak lo ah pawh In kan han rel a. Han en reng reng pawn ko chhak lam chu vanduai mangkhawng ang maiin tawlh an chak em em tih lang reng te kha kan haider lui tlat a. Eng em a ti lovang tiin kan han inhnem chawp a. Thenawmpa, te kan han rawn ve ngei a, anni lahin kan pawisawi duh loh vang in kan rilrem tur zawng takin a hlauhawm lem lovang an han ti liam ngawt a, an chenna tur ni zawk se a dan a dang maithei a ni. Chu chu ringin kan han sa lui a. Kum te a lo vei zel a, min min hnan ta. Ka phu tawk ka hmu a nih hi ti duh leh mang silovin kan vanduai ngei mai kan han ti leh daih te hi chu a inhmeh thlawt lo. Chuvangin kan zuan hmain kan tlakna tur enlawk phawt hi a finthlak ka ti thin.

Lawmawm Ve Duh Khawp Mai

11:16:00 AM

Noddy , Posted in Tangkai , 11 Comments

Pic 1. Avocado Kung

Pic 2. A rah.

Pic. 3. Nikum lama rah.

Hei Avocado kan in bula mi hi kum 6 teh meuh mai hmel a hmuh hnu nikum khan chhiar tham tak meuh meuh a rah ve a. Kumin chu ei tham a rah ve ta reng mai. Kung dang a rualpui ho erawh chu a la rah ve tlat loh avang hian a rah chhun hian min tihlim in a lawmawm ve duh khawp mai.

Mak ve angreng deuh chu a rahah hian nutritional value a tam teh reng nen a hnah, a tang leh a hawng hi chu ui, kel, sazu, sazupui etc.. ramsa te tan chuan tur toxic a ni tlat thung si. Tin a rah pawh hi sava thenkhat tan chuan tur a ni tho. Hetiang ni chung si hian nikum lam khan pangang chi khat khawi chi ang deuh hian a hnah/zik no hi a rawn ei chiam mai a, buaipuiawm tak a ni. Mahse, kumin chuan min rawn eisak rih lo chu a ni phawt mai a. Damtea awm chuan lawh a hun ve tep tawh turah ka ngai.

A Nutritional Value content hi tarlang tel bawk ila..

Avocado, raw (edible parts) (Nutritional value per 100 g (3.5 oz)

Energy 670 kJ (160 kcal)

Carbohydrates 8.53 g

Sugars 0.66 g

Dietary fiber 6.7 g

Fat 14.66 g

Saturated 2.13 g

Monounsaturated 9.80 g

Polyunsaturated 1.82 g

Protein 2 g

Thiamine (Vit. B1) 0.067 mg (6%)

Riboflavin (Vit. B2) 0.130 mg (10%)

Niacin (Vit. B3) 1.738 mg (11%)

Pantothenic acid (B5) 1.389 mg (28%)

Vitamin B6 0.257 mg (20%)

Folate (Vit. B9) 81 µg (20%)

Vitamin C 10 mg (11%)

Calcium 12 mg (1%)

Iron 0.55 mg (7%)

Magnesium 29 mg (7%)

Phosphorus 52 mg (7%)

Potassium 485 mg (10%)

Zinc 0.64 mg (6%)

Chakai Meichher Chhit

12:18:00 AM

Noddy , Posted in Article , 16 Comments

Mahni vei zawng zawng sawi hian phul leh hlut thin ila a ni mai. Ziak mi han nih a ngaihnawm deuh zawk a nunhlui han thaichhuah pawh a chakawm viau laiin chutiang chu ka ni der si lova.Anih ang ang hian dah ve leh tawp mai teh ang. A lem awm hi a zia awm deuhvin ka hria. Chuvangin Internet lama mi hi kan dah mawi ve mai mai a nge..

Chakai khawrh, meichher chhit etc. hi nuam ka ti ve thin khawp mai a. Nikum hmasa lam phei kha chuan kan awmna atanga hla vak lovah mahniin chakai meichher chhit turin ka chhuak ve rawih mai a. Tlai lamah scooter-in link road lam tluang zawhin iptepui leh ka mamawh tlem a zawng nen kawng biboh karah kan insawh thla ve nawk nawk a. Kawng sir remchang laiah ka innghat a.Hnim pik te tawn kaw chawpin ka chhitna tur hmun chu lui hnar lam atangin ka zawh thla ta a. Zawh thlak pahin chakai duhzawng deuh ni a min an sawi Broiler chaw chu a rem lai laiah ka theh thla pah zel bawk a. Ka duhtawk chin ka thlen chuan khua nghak thim turin mei te chhemin ka innghat ta a.

Khua a thim dawn ruai tawh ang tih chuan ka thlang lawk tui khuah atang chuan rul lian tawk hi rawn chhuah tumin a rawn lawr ta zuau zuau mai. Kei a rul hlau tih takah tihngaihna vak hre lo chuan ka meichhem lai thingthu nung chuan kan vawm ve pawp mai a. A hlau bawk a niang a pil leh a a reh ta vang vang a. Ka piah deuh ah chuan hmawng kung sang deuh zuih mai a ler lam buk tawi laih chu a awm bawk a. Khua lah chu a thim har hi ka ti tawh khawp mai a. Chu hmawng kung chu ka thlir dauh dauh mai a. Ka ngaihtuahnaah chuan ramhuai an tih ang chi emaw bawmpek an ti zawk emaw ni te tan chuan chulai thing kung chu nunchan zir nan hian remchang awm hle hian ka hriatpui a. Chutia ngaitha lo deuh a ka thlir reng lai chuan ral khat atang hian thawm ka hre ta. Lo feh haw tlai fal deuh ni ngei tur zai al al thawm a ni tih kan hria chu ka thaw huai mai a.

Hlauh nei lo chu ka ni bik miah lo. Ka awm tinuam lo tu deuh chu chulai thingkung ka hisap ta vak chu ni berin ka hria. Mahse engmah han hlauh tur chu ka hre chuang hlei lova. Khua nghak thima ka thut pah chuan eng eng emaw ka ngaihtuah kual a. Kan naupan lai a kan thianpa pakhat nen a chakai meichher chhit kan tum ve tum te ka ngaihtuah thleng a. Rampalailengah tuma lawm lohvin ka nui chhuak vur vur mai a. Chutih lai min hmutu chu awm se chuan mi a emaw min ti ngei ngei ang

Tumkhat chu Class-IV kan zirlai hian ka thianpa pakhat nen hian kan tuichawi thinna tuikhur mawngah chakai meichher chhit ve tumin kan insiam ve a. Kan tuikhur hi khua atang chuan km 1 leh a chanve vel chu niin ka ring. School ban veleh ka pa hnenah chuan kan tum dan chu ka sawi a. Ani lah chuan in kal thei lovang tiin min lo hnial nasa mai a. Anih leh ka rawn kal ve a nge te a la ti tak deuh deuh a. Kei lah chuan a rawn kal ve kha ka duh der mai si lo. Chutia tum lui ta tlat chu chaw te fun ula a tih pawh chuan ka duh chuang lo. Ka ril a tam tlat loh avangin a ngailo ka la ti ta zel a. Mahse, chaw tel lo chuan kan chhuah a phal tak loh avangin min fun luih sak ta a. Meichher tur pawh chu in siam thiam lovang a ti a, amah chuan mau a zawng a khawnvartui min thun sak a, chhit mai tur in min peih sak ta diam zawk a. A tihdan tur te min hrilh a, ipte nen nawalh nen chuan thianpa te inlam pan chuan ka in ak chhuak ta a.

Kan phur dun bawk a, tha tho tawkin dai lam pan chuan kan inak chhuak dun ve ta hnak hnak mai a. Khua atanga hla vak lo kan thlen chuan kan meichher ken chu a alh thei dawn em tiin hal chhin kan chak ta tlat mai. Ka ipte atang chuan nawalh chu kan phawrh a. Kan han dep kai ta a. Alo alh thei na meuh mai a. Tihhlum leh kan tum pawh chuan kan beidawng der a ni. Lei vuak nan kan hmang thul, A chang leh kan han rap, kan thing vak vak bawk a. Kan sawisa nasa ta deuh a niang a mau bur pawh chu kan tih keh then ta. Mau keh lai sir atang te chuan mei alh chu a lo chhuak ta zel mai si. Vanneih thlak deuh maiin a hnawhna (phita) chu mau atang chuan a tla chhuak ta hlauh mai. Kan hlauthawng dun nasa mai a. A hnawhna tla chhuak kha a la alh nasa mai bawk sia. Ngam leh ngam lovin kan tum hlum thei ta a. Mau chhung kan han en chuan khawnvartui tihtham a lo awm ta bawk si lova. Nui hawk hawk chungin inlam panin kan haw leh ta ringawt a. Chhungte kan han hrilh chiah chu an nuih a za ngei mai. Chutiang vel ngaihtuah chuan khawhar lutuk lovin khua pawh chu ka nghak thim ve ta a.

Khua a thim fel ta maw tihah chuan ka insiam a, meichher te ka chhi kai a, luidung chu ka zawh chho tan ta a. Chakai sa hi ka ei duh vak pawh a ni lo nuam ka tih vang in ka zuk chhit ve mai mai hi a ni a. Naupang leh hmeichhe sa an tih a bawppui tih loh hi chu ka ei tui vak hlei thei meuh lo. Tumkhat KTP in bial dang kan tlawh tumin chawlhni a an chakai sa min hmehpui kan thian dun a ei har kan tihzia te min ti hrechhuak rum rum mai a ni.

Ka rinai takin chakai pawh an lo lian a. Chhungtlai chu ka hawn ve ta hlauh a. Fate ho lah chuan an lo lawm phian a. Bucket a kan dah chu an khai kual deuh sek mai bawk a. A hlimawm ve duh angreng khawp mai. A tuk zing a nu ber chakai chhum tum kei Inti ramkal hah tak mai a khumlai zawla mumang rama ka chen veng veng lai a ani chakai man ngam si lovin min han kai thova. Mahni mansa mahni bawkin ka han chhum leh takah chuan chakai meichher chhit pawh hi tihfo chi niin ka hre ta meuh lova. Chuta chin chu chhit lova mi mansa lo leisak mai hi a hah dam ta ber a ka hriat avangin ka chhit duh ta lo reng reng a......

Khawihli Damdawi

3:33:00 AM

Noddy , Posted in Article , 20 Comments

Khawihli vei hi a lo nuam lo ang reng khawp mai. Tunhma deuh kha chuan ka vei leh mai thin a mahse tunhnu ah erawh ka nei ngai ta lova. Engvanga lo awm nge chu ka hre chiah lo na a Vitamin B Complex regular deuh a ka ei vang khan ka nei ngai ta lo ni ber in ka hria.

Ka pa damloh avangin vellore-ah kan kal a. Chumi tum chuan khawihli kha pathum ngawt mai, ka ke zungpui leh ka mawngtam sir ah leh ka kiu ah tak mai hian ka nei a. Ka pa lah kha damdawiin CMC&H ah admit a ni bawk si. Kan pahnih chauh kan nih avangin kan thlenna lodge leh damdawiin kha mamawh lamin ka kar tawn a ngai bawk sia. Auto-rickshaw a kan chuang ve te kha mawng lehlam chauh a thu in ka ke kha min rah sak ang tih ka hlau bawk nen ka kiu veng tut chungin ka thu ve thin a. Ka bula thu te chuan mak min tih hmel thei thin khawp mai.

Damlo kalpui ta chu hrehawm sawi chi ni hek lo le dam awm a awm a ngai a.. Damdawi ei loh in a tha ber an tih kha ka hre reng mai sia. Nachhawkna takngial pawh ei lovin a hlangin ka tuar ta ngawt ngawt mai a, a chang phei chuan khua te kha a ti sik deuh thin in ka hria.

Damdawiin a awm ta chawt chu a hnai tlem a lo chhuak tan tih khan nurse hnenah a tuamna tur/a hnai hrukfaina tur vel ka dil a. Ani chuan min lo ensak a. Tlem chu min hnai sak a. Damdawi eitur lam pawh sawi lem lovin aieng leh 501 sahbawn pawl deuh chi kha met thla la, chu chu chawhpawlh hnuah a hmuamhma laiah hian bel la, a dam huai mai ang a ti a. Thildang hnawih tur hriat loh aiah awih lo leh ring chiah lem lo chungin min hrilh ang chuan ka ti ta a. Mahse, a lo tha phian mai a. Ka hnawih hnu atang chuan a tawrh pawh a nuam in a dai deuh veng veng hian ka hria a. Chuta chin chu vawikhat emawni chu khawihli hi ka nei leh a. Ka sawi tawh ang khan Vitamin B Complex chu ka ei ta char char mai a. Ka ei vang kha nge ka hre chiah lo na a tunthleng hian khawihli hian min ti buai leh ngai ta lo a ni.

Mp3 Music

2:08:00 AM

Noddy , Posted in Music , 2 Comments

Music lamah hian ka sang vak lo na a ka ngaithla ve peih khawp mai. Mahse, ri bur bur (heavy) lam ai chuan hetiang lam Rock, Country, Blues music hian ka lung min len zawk mah thin.Tunlai ka hla ngaihthlak thin thenkhat te mp3 a download theihin kan dah ve mai mai a nge....

Christ Medina - What are words

Download this mp3 from Beemp3.com

Queen - No One But You

Download this mp3 from Beemp3.com

Queen - Thank God Its Christmas

Download this mp3 from Beemp3.com

Air Supply - Lonely Is The Night

Download Lonely Is The Night.MP3
Mp3 Info:Bit Rate: 128 kbps | Sample Rate: 44100 |Size:3,917 KB File name:Lonely Is The Night.MP3 | MPEG Audio Stream Mp3

Chris D Berg- Lady in red

Download Lonesome Fugitive~Merle Haggard.mp3
Mp3 Info:Bit Rate: 128 kbps | Sample Rate: 44100 | Size:2,799 KB | File name:Lonesome Fugitive~Merle Haggard.mp3 | MPEG Audio Stream

Nelson - With This Kiss

Download Nelson - With This Kiss.mp3

Mp3 Info:Title: With This Kiss | Artist: Nelson | Bit Rate: 128 kbps | Sample Rate: 44100 | Size:3,778 KB

Smokie - Baby I Miss You

Download Smokie - Baby I Miss You.mp3
Mp3 Info:Bit Rate: 192 kbps | Sample Rate: 44100 | Size:4,090 KB | File name:Smokie - Baby I Miss You.mp3 | MPEG Audio Stream

Stryper - Honestly

Download Stryper - Honestly.mp3
Mp3 Info:Title: Honestly | Artist: Stryper | Bit Rate: 128 kbps | Sample Rate: 44100 | Size:3,860 KB

ANCHIRI

8:10:00 AM

Noddy , Posted in Tangkai , 15 Comments

Anchiri hi thenkhat tan chuan thil thar a ni mai thei. Keipawh ka hriatna a la rei lo hle mai a. Tunlai hian an zawng nasa in Serlui lamah te pawh zan riak meuhin an zawng thin a ni awm e. Chiangtakin ka la hmu bik lova, an lak sa an phoro hi ka hmuh chhun chu a ni ve mai a. A market a that avang hian zawn an in tih hmuh hle a ni.

Tin, amah hi bul bawk (rhizome) a ni a. Hetia ni sa a pho kher lo pawh hian lei an lai khuar a, a chungah mau an ram leh a, tichuan a hnuai atangin meiin an ur ro thin bawk a ni. Anchiri hi ur ro lai hian fimkhur te pawh a ngai viau; a chhan chu a ro hi a alh duh em em mai a ni awm e. Tichuan, an ur ro sa chu kg-ah Rs. 100/- in an hralh ta thin a. A hmu tha deuh chuan mipakhat pawn kar khat chhung in Rs. 3000/- chuang ei leh in paih vek hnu pawn a la hlawh thei a ni awm e.

An sawi zel dan in, anchiri hi khar chhawngah an hralh a. Anni chuan Silchar lamah an zuk hralh leh ta thin a ni awm e. A hmanna lam chu an sawi dan chuan zen (silai) siam nan thenkhatin an hmang an tih laiin thenkhat erawh thung chuan damdawi siam nan an hmang ti te pawh an awm bawk. Hei lo hi chu a hmanna dang han sawi mai tur a awm lo a nih hmel. Engpawhnise, a market lam a that avang hian thenkhat chuan hmunphiah aiin anchiri hi an zawng zawk bawk a ni.

PUMPHIR (Mauruangi Nu leh Pa in an phurh kha!)

3:34:00 PM

Noddy , Posted in Hriatzauna , 13 Comments

Pumphir-1

Pumphir-2

Lui kan kalna lamah vaukam sirah Pumphir hi a lo awm a. Fu emaw ka lo tia. Min hruaitu chuan Pumphir a nih thu min hrilh a. Mauruangi thawnthu-ah pawh khan Mauruangi Nu leh Pa kha Pumphir phur turin an kal a nih kha. Eng atana phur nge an nih ka hre bik tlat lo mai a. Ka rin dan chuan Fu a an em avang hian a ei ve theih te pawh a ni mai thei e.

Hetia ka la hmuh ngai loh kan hmuh ve takah chuan video in thla ka la a. Still in thla lak nachang ka lo hre lo hlauh mai a.Ka capture chhawn leh a nih vangin leh Mau pum a chuang chunga lak a nih vangin duh angin a fiah zo ta lo a pawi ka tih hle mai. Engpawhnise, la hmu ve ngailote tan alo tangkai ve tak mialin Mauruangi thawnthu tir lam tlem nen kan dah ve reng reng a nge.

Awle, Mauruangi thawnthu-ah khan mauruangi pa chuan a nu phur tur kha rit deuhin a siam sak a. Ama phur tur chu zang deuhvin a siam a. An haw kawngah chuan leilawn rawp chhe deuh tawh zawh ngei ngei ngai a awm a. Mauruangi pa khan a zawh ngam lo lo in namthlak-ah a lo ti tawh bawk sia. Mauruangi nu phur rit bawk si chuan leilawn chhe tawh deuh chu an zawh dawn a, tliah tum angin a awm nghal zel a. A zawh ngam ta lo chu a pa chuan luiah a nam thla ta a ni.

Thaichhawninu Pic

Tichuan, Mauruangi nu chu Thaichhawninu-ah a chang a. Mauruangi nuhrawnin a tih duhdah avanga ei tha pawh ei ve zo lova cher tawh tak chu a nu chuan a chawm thau leh ta a ni. Mauruangi thau chhan chu Bingtaii nu chuan hriat chhuah a tum ta a. Ni khat chu Mauruangi chu a nu hnenah chuan a zuk kal leh a. A nu chuan chaw leh chawhmeh tui tak nen chuan a lo hrai puar leh ta a.Chutih lai tak mai chu Bingtaii khan a lo enthla ru reng mai a. A nu hnenah chuan thil awmdan chu a hrilh fai ta vek a. Tichuan, Mauruangi pa hnenah chuan, " Sangha tlang vuak tur a ni, rawt rawh," a ti a. Sangha tlang vuak tur chuan an au va, a khua mai chuan an lo thawk chhuak ta a.

A tawi zawngin sawi ta mai ila. Mauruangi nu (Thaichhawninu) chu man in a sa te chu an sem a. Mauruangi chuan "Kei zawng a sa ka ei duh lo, a ruh kha min pe rawh u," a ti a. Tichuan a ruh chu an rawn pe khawm teuh mai a. Mauruangi chuan a nu ruh chu bellam chhungah a dah tha ta a. Tin, a tuk thum tukah a han en a, thi tha takah a lo chang vek mai a. Mauruangi chuan a thil a, a awrh ta a. Bingtaii nu chuan a itsik hle mai a, "Mauruang, Bingtaii awrhtir ve rawh," a ti a. Mauruangi chuan a han awrhtir a, a awrh veleh chuan meihawlah a chang ta vek mai a.

Phunchawng Pic.

Mauruangi chuan a nu lung kha a la bawk a, sawntlung pawngah a phum a, chu chu phunchawngah a lo to va, a tawi ta luih mai a. Mauruangi chu a nu hrawn khan a tirethei leh ta em em a, favai hram te a eitir leh ta a, a cher leh ta talh talh mai a. Nakinah chuan Phunchawng chu a lo par vul ta chuk mai a; chumi par chuan zu a ngah hle mai a, chu chu Mauruangi chuan a dawt thin a.

"Ka nu, kur diam diam,

Ka nu Phunchawng Darhniangi,

Ka nu, kur diam diam,"

Mauruangi thawnthu hi a sei viau mai a. Tuna mi pawh hi kaih tawi a ni a, a la tawp lo tih chu kan hre theuh awm e.Tun tum atan chuan duhtawk rih phawt mai ang. Hun remchang dangah rawn dah belh leh ka tum ang e

Zirlai Pawimawh

11:53:00 PM

Noddy , Posted in Article , 5 Comments

Hreipui pu chungin min rawn pan zel. Min endan lah chu a rum zek lehnghal. Ka bul a rawn thlen chuan chhak lam kawh pahin “Khilai a thing khi ka kit dawn?” a rawn ti teh hawl a. Kei lah chuan “Khawia thing maw?” tiin ka lo zawt let nghal a. Ani lah chuan zam map lo thinur aw lek lek in “Khi..khilaia Kangtek khi..Ka ram a nia, ka kit dawn” thupe aw lek lek zawk mah hian min rawn tih khum ta mai . Chhan mai ngaihna pawh ka hre lo. Kan ram chhung (Sawrkar ram) a ni tih ka chiang ropui mai si. Awka vin deuh a ka chhan dawn chuan inhnial a cho tih ka hrereng mai si a. “E!! i thu a lawm le!” tiin bung ang reng deuh in kan chhang ta ngawt pek a. Ka rilru tak chuan a tih ngam ka ring miah lo. A tum ber chu min rawn tih thinur kha ni ber in ka hria.

Kum lamah chuan kei aiin a u zawk tih chu ka hria. Chuti ni lo sela chu ‘I duh duh ka duh’ han tihpui nghal na mai tur khawp a tawngkam dengkhawng a rawn chhakchhuak tlat! Han sawi zui zel tur kan van dun khawp mai. A beisei loh deuhva ka lo chhan vang kha ni maw. Ngawi rengin engngemaw chen chu kan han ding dun ran mai a. A hreipui put lai chuan min hem chawrh ang tih ka hlauh deuh vangin ka hnung chhawn mai duh bik lova. Chutah, a inher a a kal ta mai a. ‘A kit ngam miah lovang, a tawng dan atang reng khan min rawn chhaih kual vel a tum mai mai a ni’ ka ti rilru a. Engngemaw chen hnu ah chuan Kangtek thing a kawh ngei mai kha a chek ta chawrh chawrh a ni tih ka han hmu ta! Heti a nih chuan buaina chu ka pumpelh thei dawn ta lo tih ka inhre chiang ta khawp mai.. Engpawhnise, han kal nghal a ngai tlat. A kih tluk tak tak chuan a hnuaia thlai leh thirhrui (Electric hrui) a vaw chhe ngei ngei a nga. Thil pawi zawk a thleng dawn tlat a ni. Ralkhat atang chuan cheh paha alo hawi thla leh thin pawh ka han hmu thei a. Engtinnge ka tih dawn tih a hre chak tih a lang reng mai a.

Hmanhmawh vak lo anga lang in hman hmawh ru ang reng deuh si chuan a awmna lam chu ka pan chho ve ta a. Ka han thlen chuan a lo sat rek ngut hman tawh a. Duhtawk tur a kan ngen chuan helai ram buai lai hi a ram ngei a nih thu te min lo hrilh nghal a. Chuvang chuan thing pawh kih ngei a tum a ni. Heta a hriat loh em em chu kei ni (Sawrkar) chuan patta fel takin kan nei thlap a ni. Ani chuan a pu te ram hlui tih vel kha a tan chhan chu a nia. Mahse, a neitu angah a inngai miau sia kan buai phah ta a ni ber mai.

A thil tih pawi theih dan tur te tha taka kan hrilhfiah hnu chuan a hrethiam ve ta deuh a. Mahse, a bul vel hi vah ah ala vau ta cheu mai a. Ka thin chu a ur ru tawh khawp mai. Ka la insum hram hram a. A ram leilung chhiatzia leh vat mahse engmah a thar dawn chuang lo a ni tih kan hrilh takah chuan dik a ti bawk si. A tihngaihna hre lo chuan a ramchhung area nia a ngiah chinah signboard tar a pawt thla lo turin min ti ta a. Chu erawh chu ka remtih sak a. Nui hak hak chung chuan kan inthen thei ta hram a ni.

Heta ka sawi tum ber chu ‘Chhanna Nem in Thinur A Tikiang’ tih hi a tak in ka hmuh phah a. Thinrim takin lo chhang ve nghal ila chu keini pawh hi kan buai phah zawk ngei ang. Mahse, zaidam tak leh awka nem tak chunga kan chhan hian midang kan hneh theihna awlsam ber a lo ni reng tih min hriat thar tir a. Kei ngei pawh hian zir tur ka ngah hle a ni tih ka hriatchhuah phah ta hlauh zawk a ni.